Ondanks het grauwe en koude weer besluit ik toch even een rondje langs de weilanden te maken (in de auto). Dat het voorjaar zijn intrede wil doen, merk je aan alles: het prachtige geluid van de wulp, ooievaars die in grote cirkels hoog boven mijn auto zweven, kieviten die buitelen door de lucht, roodborsttapuiten die weer terug zijn van hun winterverblijf en er wordt haasje-over gespeeld (letterlijk). Deze blog gaat in z'n geheel over de hazen, waar ik een tijdje naar heb staan kijken.
De paartijd wordt bij hazen rammeltijd genoemd en begint in januari en kent een piek tussen februari en april. De ram of rammelaar (mannetje) komt in de rammeltijd op de moerhaas (vrouwtje) af en ze verzamelen zich in kleine groepjes. De rammen ruiken onder de staart van de moerhaas de geurstoffen uit klieren om te bepalen of ze ontvankelijk is. De moerhaas heeft gedurende de rammeltijd een cyclus van zes weken, waarin ze slechts op één dag enkele uren ontvankelijk is. 's Ochtends verzamelen meerdere rammen zich om een moerhaas. De dominante rammelaar gaat af en toe naar haar toe en besnuffelt haar neus. Dit gedrag, waarbij geurstoffen worden uitgewisseld, bevordert de ovulatie. Hierna richt de rammelaar zich op de achterpoten en slaat met zijn voorpoten in de lucht. Als ze ontvankelijk is, zal zij het gedrag imiteren, zonder de rammelaar aan te raken. Ze zal hem echter nog steeds van zich afslaan als hij haar van achteren benadert.
Bij inmenging van een andere ram in het ritueel zal er commotie ontstaan tussen de aanwezige rammen, waarbij er gevechten uitbreken. Na een tijdje zal de moerhaas, die de gehele tijd stil op de grond ligt, plotseling wegrennen, waarna ze zal worden achtervolgd door de rammen. Tijdens de achtervolging zal ze de meeste rammen van zich afschudden, tot er nog één overblijft. Pas wanneer de overgebleven ram (waarschijnlijk die met de beste conditie) zijn vasthoudendheid heeft bewezen zal zij stoppen met rennen. Hierna kan de copulatie volgen, die maximaal 30 seconden duurt. Als de moerhaas echter niet ontvankelijk is, zal ze de ram met schoppen en slagen op een afstand houden.
Mannetjes zijn in de rammeltijd zeer agressief. Als meerdere rammen op een moerhaas afkomen zullen zij vechten om het recht om te paren. Hierbij gaat het er soms fel aan toe. Staand op hun achterpoten delen ze flinke klappen en schoppen uit, hierbij zowel gebruikmakend van voor- als achterpoten. Met de nagels trekken ze plukken haar uit de vacht van de tegenstander. Ze houden vaak beschadigde oren en staarten en bijt- en krabwonden over aan de gevechten. Ook vinden er tijdens de gevechten achtervolgingen plaats, wordt er gegromd en maken ze hoge luchtsprongen. Deze gevechten kunnen een dodelijke afloop hebben: als een ram erin slaagt over zijn concurrent heen te springen en hem daarbij met beide achterpoten tegelijk ter hoogte van de nek te raken, kan dit de concurrent doden [bron: Wikipedia].
Vermoedelijk heb ik vanmiddag kunnen genieten van de verwoede pogingen van een rammelaar die wilde paren met een niet-ontvankelijke moerhaas (de donkere, op de onderste foto links). Ze rende weg als hij toenadering zocht (snuffelen bij de staart) en zo nu en dan deelde ze een trap uit. Er was nog een derde haas, vermoedelijk ook een rammelaar, die zo nu en dan dichterbij kwam, maar steeds weggejaagd werd door de rammelaar die wilde paren. Toen ik weg ging was het weer rustig, maar geen idee voor hoe lang...
