NathalieNatuurbeleving
  • Start
  • Natuurfotografie
  • Natuurblog
  • Natuur-in-eigen-tuin
  • Over mij
  • Contact

Zandoogjes

29/5/2016

2 Comments

 
In Nederland is de familie van de aurelia's met 48 soorten de grootste dagvlinderfamilie. Kenmerkend voor deze familie is dat de voorste poten zijn gereduceerd tot poetspoten; bij het zitten en lopen worden alleen de achterste twee paar poten gebruikt: deze vlinders lijken dus maar vier poten te hebben. De familie van de aurelia's bestaat uit parelmoervlinders, schoenlappers en zandoogjes. In deze blog besteed ik aandacht aan de zandoogjes (alleen de algemeen voorkomende). Zandoogjes hebben oogvlekken op de voor- en/of achtervleugels. De meeste soorten zijn onopvallend bruin gekleurd en maken goed gebruik van hun schutkleur. Zandoogjes zijn vooral te vinden op graslanden en heiden en ze bezoeken graag bloemen. Opvallend is hun dartelende manier van vliegen.

Argusvlinder

Hoewel de argusvlinder wordt gezien als algemeen voorkomende vlinder in Nederland, wordt hij in grote delen van Nederland niet of nauwelijks waargenomen (bijv. op de zandgronden). Ook vertoont hij de laatste jaren een sterke achteruitgang (oorzaak nog onbekend). Argusvlinders vliegen van eind april tot eind augustus in twee generaties. De vlinders voeden zich met nectar van verschillende planten: in het voorjaar onder andere braam en rode klaver, 's zomers akkerdistel en vlinderstruik. Waardplanten zijn diverse overblijvende grassen. De mannetjes verdedigen een territorium vanaf een open zonnige plek op de grond of maken patrouillevluchten vlak boven de grond.
Foto
Argusvlinder ♂- met grote zwarte geurstreep
Foto
Argusvlinder ♀
Foto
Argusvlinder

Bont zandoogje

Bonte zandoogjes worden vooral gezien langs (bos)randen bij vochtige heidevelden. Bij lagere temperaturen vliegen ze vaker op open plaatsen langs bosranden en -paden, waar de temperatuur hoger is dan in het bos. Bij een hogere temperatuur zijn de vlinders juist vaker midden in het bos te vinden. Bonte zandoogjes zijn er van eind maart tot eind oktober in drie overlappende generaties. De mannetjes gedragen zich opvallend territoriaal. De vlinders voeden zich met honingdauw, sap van vruchten en bloedende bomen en met nectar van bloemen, onder andere braam. Als waardplant worden diverse grassen gebruikt.
Foto
Bont zandoogje
Foto
Bont zandoogje

Koevinkje

Koevinkjes komen vooral voor op de zandgronden van Zuid- en Oost-Nederland en in de duinen. Ze vliegen van eind juni tot half augustus in één generatie. De vrouwtjes besteden veel tijd aan het zoeken van nectar: ze voeden zich met nectar van verschillende kruiden die in ruigte of struweel groeien, zoals braam, akkerdistel en koninginnenkruid. Alleen vrouwtjes drinken nectar, mannetjes worden zelden of nooit op bloemen gezien; ze maken veel patrouillevluchten waarbij ze vaak paden of bosranden volgen. Waardplanten zijn diverse grassen.
Foto
Koevinkje
Foto
Koevinkje

Hooibeestje

Hooibeestjes komen in heel Nederland voor, maar worden vooral gezien in droge heidegebieden. Ze vliegen van eind april tot eind september in twee elkaar overlappende generaties. Hooibeestjes zie je zelden of nooit met hun vleugels open. De vlinders zoeken nectar in ruigten en bloemrijke graslanden op allerlei soorten planten. De mannetjes bezetten een territorium en maken patrouillevluchten.​ Waardplanten zijn diverse grassen.
Foto
Hooibeestje

Oranje zandoogje

Het oranje zandoogje komt in Nederland voor in twee gescheiden gebieden: het noordoosten van het land (Drenthe en de daaraan grenzende delen van Groningen, Friesland en Overijssel) en het zuiden van het land (Zeeland, Noord-Brabant en het noorden van Limburg). In het overige deel van het land wordt het oranje zandoogje nauwelijks waargenomen. Er is maar één generatie die vliegt van eind juni tot eind augustus. Nectar halen ze uit o.a. struikhei en braam. De vlinders besteden veel tijd aan het zonnen en zitten dan met gespreide vleugels op bladeren van bomen, struiken of kruidachtige planten. Als waardplanten gaat de voorkeur uit naar grassen die groeien op licht beschaduwde plaatsen.
Foto
Oranje zandoogje ♂ - met grote zwarte geurstreep
Foto
Oranje zandoogje ♀
Belangrijkste kenmerken oranje zandoogje:
  • bovenkant vleugels: altijd met oranje op beide vleugels (bij mannetjes niet altijd heel duidelijk)​
  • onderkant vleugels: achtervleugel met mozaïek van verschillende bruintinten, vaak enkele witte stipjes
  • meestal 2 witte stippen in de zwarte oogvlek op voorvleugel (let op: soms 1, net als bruin zandoogje!)

Bruin zandoogje

Het bruin zandoogje is een zeer algemene dagvlinder in Nederland. Hij komt bijna overal voor. Vlinders verschijnen vanaf begin juni tot eind augustus in één generatie. Dat is een opmerkelijk lange periode voor een vlinder die in één generatie vliegt. De vlinders leven dan ook relatief lang (ongeveer 1 maand) en komen verspreid over een langere periode uit. Typisch gedrag: op zonnige dagen zijn soms honderden vlinders te zien die even boven het gras uit huppen en vervolgens weer snel verdwijnen. Ook hier zijn diverse grassen waardplant voor de rupsen.
Foto
Bruin zandoogje ♂
Foto
Bruin zandoogje ♀
Belangrijkste kenmerken bruin zandoogje:
  • bovenkant vleugels: bruin bij mannetjes, bruin met oranje vlek op de voorvleugel bij vrouwtjes
  • onderkant vleugels: achtervleugel met vrij egale banden in verschillende bruin/beige tinten, vaak enkele zwarte stipjes
  • meestal 1 witte stip in de zwarte oogvlek op voorvleugel (let op: soms 2, net als oranje zandoogje!)

Een lastig trio (?)

Vind je het hooibeestje, oranje zandoogje en bruin zandoogje ook moeilijk om uit elkaar te houden? Je bent niet de enige: vooral als ze met de vleugels gesloten zitten (wat ze vaak doen!) zijn de verschillen vrij subtiel. Naast de eerder in dit blog genoemde verschillen, kun je ook letten op de grootte: het hooibeestje is duidelijk de kleinste (ongeveer zo groot als een boomblauwtje), het oranje zandoogje is iets groter (ongeveer zo groot als een klein koolwitje) en het bruin zandoogje is de grootste van de drie (ongeveer zo groot als een dagpauwoog).
Foto
Hooibeestje
Foto
Oranje zandoogje
Foto
Bruin zandoogje

​De Vlinderstichting heeft een handige herkenningsposter gemaakt met alle zandoogjes op een rijtje.

Junidip

De komende weken wordt 'zwaar' voor vlinderliefhebbers: de typische voorjaarsvlinders, zoals oranjetipje, zullen niet meer vliegen, maar de zomervlinders, zoals het bruin zandoogje en de tweede generaties van de 'witjes', zijn er nog niet. Dit is een jaarlijks terugkerend fenomeen, een korte periode tussen de voorjaarsvlinders en de zomervlinders waarin er vrij weinig vlinders te zien zijn, die de junidip wordt genoemd. Over het algemeen valt deze dip rond de tweede week van juni. Het is even afwachten, met het koude en wisselende weer in dit voorjaar, wanneer de junidip dit jaar gaat vallen...

Dit is het negende bericht uit een serie informatieve blogs.
Klik op het label 
Informatief in de kolom hiernaast om alle blogs uit deze serie te zien.
De getoonde foto's zijn niet vandaag gemaakt.

2 Comments
Louis
29/5/2016 23:45:27

Hoi, keurig alles uitgelegd voor de beginnende vlinderraar! Top!

gr Louis

Reply
FotoAnna link
2/6/2016 10:30:55

Wat een knappe serie Nathalie, met een heerlijke info!
Mijn complimenten voor al het werk en fotografie.

Fijne dag en lieve groetjes van Anna :D

Reply



Leave a Reply.

    Natuurblog

    Als je goed kijkt, kun je iedere dag iets moois zien

    Intens genieten van mooie natuurmomenten. Dat is wat ik doe als ik in de de natuur ben én ik probeer die momenten vast te leggen. Je kunt via dit natuurblog meegenieten.

    <<< Waarom ik geen locaties deel >>>​

    Laatste berichten

    • Schattige eekhoorntjes
    • Een dagje in een kijkhut​

    Archief

    April 2025
    May 2020
    January 2020
    December 2019
    July 2019
    April 2019
    December 2018
    September 2018
    August 2018
    July 2018
    June 2018
    May 2018
    April 2018
    January 2018
    December 2017
    October 2017
    September 2017
    August 2017
    July 2017
    June 2017
    May 2017
    April 2017
    March 2017
    February 2017
    January 2017
    December 2016
    November 2016
    October 2016
    September 2016
    August 2016
    July 2016
    June 2016
    May 2016
    April 2016
    March 2016
    February 2016
    January 2016
    December 2015
    November 2015
    October 2015
    September 2015
    August 2015
    July 2015
    June 2015
    May 2015
    April 2015
    March 2015
    February 2015
    January 2015
    December 2014
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    June 2014
    May 2014
    April 2014
    March 2014
    February 2014
    January 2014
    December 2013
    November 2013
    October 2013
    September 2013
    August 2013
    July 2013
    June 2013
    May 2013
    April 2013
    March 2013
    February 2013
    January 2013
    December 2012
    November 2012
    October 2012
    September 2012
    August 2012
    July 2012
    June 2012
    May 2012
    April 2012
    March 2012
    December 2011
    November 2011
    October 2011
    September 2011
    August 2011
    July 2011
    June 2011
    May 2011
    April 2011
    March 2011
    February 2011
    January 2011
    December 2010


    Label

    All
    Dagactieve Nachtvlinders
    Dagvlinders
    Dieren Overig
    Dierentuin
    Druppels
    Eekhoorn
    Filmpjes
    Flora
    Fotohut
    Gallen
    Informatief
    Juffers
    Landschappen
    Libellen
    Lustrum
    Microvlinders
    Nachtvlinders
    Paddenstoelen
    Poppen
    Rupsen
    Sfeer Project
    Sneeuw En IJs
    Superbloedmaan
    Vlindereitjes
    Vlindertuin
    Vogels

Powered by Create your own unique website with customizable templates.
  • Start
  • Natuurfotografie
  • Natuurblog
  • Natuur-in-eigen-tuin
  • Over mij
  • Contact